Hiperstimulasyon Sendromu (Ohss)

Kısırlık tedavisinde yumurtlama sorunu yaşayan polikistik overli kadınlarda Ovulasyon indüksiyonunun (yumurtalıkların uyarılmasının) en ciddi komplikasyonudur.

• Hayatı tehdit edebilen bir sendromdur.
• Respiratuar distress sendromu oluştuğunda ölüm oranı %50 dir.
• Daha sıklıkla tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaca ve ilacın dozuna göre de görülme sıklığı değişir.
• Hafif OHSS sıklıkla görülebilir.
• Orta ve ağır formlarının görülme oranı tüp bebek tedavisi görenlerde  % 1-2 dir.
• Polikistik overli kadınlar OHSS için büyük risk oluştururlar.
• Yumurtalık uyarılması tedavisi alan hastalarda gelişen folikül sayısı 20 den fazla, östrojen hormonu değeri 4000 pg/ml ‘nin üstünde ise orta derecede; folikül sayısı 25- 30 dan fazla, veya E2 değeri 6000 pg/ml ‘nin üstünde ise şiddetli OHSS görülme sıklığı % 80-100 dür.
• Ovulasyon indüksiyonunu takiben sıklıkla görülen Grade –I’ OHSS ye hafif (kimyasal) hiperstimülasyon da denir. Overlerin çapı 6 cm civarındadır, karında dolgunluk, gerginlik ve ağrı hissedilir. Grade 2 ve 3 te tablo çok daha ağırdır.
• Bazen kistler rüptüre (yırtılabilir) veya torsiyone olarak (kendi etrafında dönerek) kan damarının dokuyu beslemesine engel olabilir.
• Hasta gebe kalmamışsa çoğunlukla adetle birlikte belirtiler ve yakınmalar geçer,gebe kalmışsa birkaç hafta devam edebilir.

  Hastaların çoğunda yumurta çatlatma iğnesi olarak bilinen tüp bebekte yumurtaları olgunlaştırma amacı ile verilen hCG (human chorionic gonadotropin) injeksiyonundan sonra 7-10 gün içerisinde klinik bulgular meydana gelir.

          Abdominal rahatsızlık ön plandadır. Gerginlik ve gastrointestinal semptomlar (bulantı,    kusma ve diare) gibi. 

         Bazı vakalarda belirgin kilo artışı görülebilir.

          Overlerin (yumurtalıkların) çapı 10-12 cm kadar çıkabilir. Hastanın karın bölgesine bastırmak, cinsel ilişki, spor yapılması bu dönemde yasaklanır, çünkü yumurtalıklr çok yumuşak ve yırtılabilir yapıdadır. Yırtılması ameliyata neden olabilen iç kanamalara sebep olabilir.

• Klinik ve laboratuar bulgular oldukça ciddidir.Kanın akışkanlığının azlaması pıhtı oluşumuna, böbreke fonksiyonlarının zarar görmesine sebep olabilir. Hastane koşullarında takip edilmesi gerekebilir. Kan sulandırıcı ilaçlar ve idrar çıkışını sağlayacal sıvı tedavileri yapılması gerekebilir.
• Plevral effuzyon, perikardial effuzyon, hipovolemi, renal ve karaciğer fonksiyon bozukluğu, elektrolit bozukluğu, tromboemboli, şok, artmış asitle batında gerginlik, ARDS (akciğerlerin görevini yapamaması) ve ölüm görülebilir.
• Şiddetli yakınmaları olan hastaların hastanede gözlem altında tutulmaları ve destek tedavi gerekebilir.
• OHSS den korunmada en önemli faktör gelişimine engel olmaktır. Doğru ilaç dozu ile bu konuda tecrübeli bir hekim tarafından takiplerin yapılması, az olgun yumurta elde etmek, düşük dozlu ilaçla uyarma tedavisini sürdürmek ve erken yumurta toplamak gibi en basit tedbirler özetle söylenebilir. İlaçsız tüp bebek bir tedavi seçeneği olarak uygulanabilmektedir.